Boy buloq — O‘zbekistonning Tojikiston bilan chegaradosh hududida, Boysun tepelagida joylashgan eng qadimiy g‘orlaridan biridir. Undan uzoq bo‘lmagan joyda, shuningdek, Festival g‘ori ham joylashgan. Boy buloq g‘ori, taxminan 1415 metr, uzunligi 14270 metr. G‘ori juda o‘zig axos bo‘lib, unda ikkita - 27 va 22 metrli quduqlar hamda bir muncha o‘yik bor. Qolgan maydonini meandr, ya’ni o‘yiq chiziqlar tashkil qiladi, chuqurlik o‘rtasigacha juda ingichka va zid joylashgan. 

Фото: www.speleo.ural.ru

G‘or qoya ostidagi katta bo‘lmagan yoriqdan boshlanib, undan jilva oqadi. Keyin balandligi 70 metr, uzunligi yarim kilometrli ingichka yo‘l keladi. Bu yerga transportda kelish juda noqulay, yengil avtomashinadi kelish bir soatdga ham bormaydi. Yo‘l berkitilgan, zero suv tomuvchi siniqqa olib keladi. Yo‘l davomi gorizontal yo‘nalishda ayriladi. Yo‘lning chap tarafi tobora zichlanib, tepaga ketadi, o‘ng tarafi esa Mustafo qudug‘iga (27 m.) olib keladi. Agar quduq tepasidan ko‘lmak sachratilsa, qurib qolishi mumkin. Quduqdan o‘tgach, pastga yo‘naltirilgan meandr keladi. O‘ng tarafda yon tarafga yo‘naltirilgan galereya keladi, u ham berkitilgan. Meandr ikkinchi, 20 metrli quduqqa olib keladi. Quduqqa ozgina suv yig‘ilgan. Asosiy yo‘lak bo‘ylab boshqa quduq uchramaydi, shuning uchun ko‘tarilish uchun qurilmalarni shu yerda qoldirish mumkin. Quduq ortida yo‘lak yana ozgina kengayadi va pastga tomon ajralishsiz ketadi. 300 metr chuqurlikda shoxsimon shift qatlamlari ortida o‘ng tarafga olib boruvchi qisqa yo‘l bazaga keltiradi. Uch kishilik baza yaxshi joy emas, zero, o‘rtasidan jilva oqib o‘tadi.

Yil davomida devorlarida o‘tkirlanib qolgan suv tomadi. Ushbu yo‘lak bir kengayib, bir torayib boradi. 600 metr chuqurlikda polusifon joylashgan. Havo taxminan 15 sm oraliqdan o‘tadi, oqim, deyarli yo‘q. Yo‘lakdan o‘tish uchun shiftga mahkamlangan arqonni ushlab o‘tish zarur. Polusifon ortida 50 metrli ingichka kalibr keladi, u yerdan emaklab o‘tish kerak. Bu yerda ham ariqcha oqib o‘tadi. Keyinroq asosiy yo‘lak bo‘ylab 9 metrli o‘yiq keladi, chap tarafidan asosiy jilg‘adan 5 marotaba kattaroq oqim ko‘rinadi. Bundan so‘ng yo‘lak kekin qalinlashadi va bir nechta suv bo‘lib qolgan chuqurliklarga duch kelasiz. Ulardan biriga tushish uchun arqon kerak, sababi, chuqurligi 6 metrdir. Jilg‘a tubidan yoriqqa ulanib ketadi, yo‘l davomini eski yo‘lak bo‘ylab davom ettirish kerak, shunda yana jilg‘aga olib chiqadi. G‘or bir qator sifonlar bilan yakunlanadi, tor bo‘lganligi sababli ular bo‘ylab yurish mushkulroq. Chuqurligi 1100 metrdir.

Mazkur g‘or Markaziy Osiyodagi eng chuqur g‘orlardan biri deb tan olingan. Qachonlardan, hatto dunyodagi eng chuqur g‘orlar safida oltinchi o‘rinni egallagan.