Матниёз Девонбеги мадрасаси

  • 24 Июль, 2015
  •   0
  • 0
  • 10943

Хива хонининг молия вазири бўлмиш Муҳаммад Ниёз девонбеги 1871 йилда Хива шаҳрининг марказида бир мадраса ва мадрасага ёндош қилиб чорсу қурдирган.

Мадраса Муҳаммад Аминхон мадрасаси ёнида жойлашган бўлиб, асосий кириш қисми ғарб томонга қараган. Мадрасанинг ён фасадлари йўл томонда, атрофлари очиқ ва кўкаламзорлаштирилган. Мадраса бир қаватли бўлиб, унда 21 та ҳужра, дарсхона ва кутубхона мавжуд бўлган. Биринчи қаватида 19 та ҳужра бўлиб, қолган икки ҳужра юқорида пештоқ орқасига қурилган. Унга битта бўлма ёки даҳлиз орқали ўтилади. Ҳамма мадрасалардагидек тўртбурчакнинг охири гулдаста-минора билан тугалланган. Ён кўринишлари аркалар билан қуршалган. Асосий безаклар бинонинг олд кўринишида қўлланилган. Ҳамма мадрасалар каби пештоқ безакларида ислимий нақшлар кўп қўлланилган. Кириш эшиги икки табақали, эшикка ислимий нақшлар ўйилган. Эшик тепасидаги мармар тошга араб ёзувида матн битилган.

Илм ўрганишда чегара бўлмайди.
Илм ўрганган саодатли бўлур.
Илмли, одамлар орасида ҳурматда бўлур.
Илм керак ҳамма нарсани билиш учун.
Нақшкор Муҳаммад деган уста ўз ҳиссасини қўшган.
Илмли инсонни икки дунёси обод бўлур.
Илмлини номи ўчмайди, тарихда қолиб кетади.

Уста Паҳлавон Хоразмий, Огаҳий, Навоийларга ўхшаб. Ушбу ёзувни Девоний дастхатга битган. сана 1288 ҳижрий, мелодий 1871 йил. Тошга битилган ёзувни Худайберган Девон (1817-1914) битган.

Матниёз девонбеги мадрасаси 1979 йилда ресторан, яъни овқатланиш шаҳобчасига айлантирилган.

Мадраса ўлчамлари: бўйига 36, 45 метр энига 31, 8 метр. Ичкари ҳовли ўлчами бўйига 21 м, энига 17 метр.


Манба: http://www.khivamuseum.uz/index.php/historical-objects/mosques/25-devonbegi