Sardoba Malik

  • 16 Aprel, 2015
  •   0
  • 0
  • 10813

Sardoba Malik — g‘ishtli yerosti sisternasi bo‘lib, O‘zbekistonning Navoi shahri yerlarida joylashgan. Sardoba XI asrda Rabot Malik karvon saroyini ta’minlash maqsadida bunyod etilgan. Qurilishidan sardoba 13 metr chuqurlikka ega, diametri 12 metrli yopqichli hovuz ko‘rinishida. Gumbazning uchta yorug‘lik oynalari mavjud. Hozirgi vaqtda kirish qismi portal (qurilganiga ko‘p bo‘lmagan) ko‘rinishida. Portaldan suv tomonga tushish yo‘li — pandus mavjud. Sardoba Zarafshon daryosi suvi orqali yerosti kanali bo‘lmish koriz, ya’ni quduqlar tarmog‘i yuzasiga chiquvchi suv bilan to‘ladi.

SARDOBA (eronchadan “serdabe”, “serd” - sovuq va “ab” - suv) — O‘rta Osiyo va Sharqda qo‘llaniladigan atama bo‘lib, yozgi jaziramadan saqlanish uchun yerosti turar joyi; qor saqlanish joyi; suv uchun yer ostiga o‘rnatilgan gumbaz sisternalar (odatda, karvon yo‘llariga o‘rnatilgan va X asrdan ma’lum) ma’nosini anglatadi.

 

Зич қуруқ вилоятларда ёмғирли ёки баҳор мавсумларида қадим замонлардан сув сақлаш тажрибасига эга бўлишган. Ёмғир ёки қор уюмлари катта ҳажмда йиғилган майдонларга йиғилувчи сув кенг майдонга сочилмаслиги учун табиий ҳовузлар баланд бўлмаган лойли дуволлар (девор) билан беркитилган. Чуқурларга ишлов бериш жараёни мукаммаллашиб бораверган, ҳатто, деворларни мустаҳкамлаш учун пишган ғиштдан ҳам фойдалана бошлашган. Очиқ цистернараларни яратиш тажрибаси шундай бўлган. Гумбазлар цистерналарга якунланган кўриниш, яъни сардоба туридаги бино кўринишини берган.


Manba: Wikipedia