O‘zbekiston faqatgina qadimiy shaharlari, ulug‘vor madrasa, masjid va minoralar o‘lkasigina emas. O‘zbekiston — bu turli xil iqlim zonalaridir: suvsiz Qizilqum va Qoraqum sahrolari, qorli Tyan Shan tog‘ tizmasi, daryo va ko‘llari, quyuq tog‘li o‘rmonlar, bahorda gullar bilan burkanuvchi dashtlar, ekologik zararli, lekin o‘ziga maftur aylovchi Orolqum sahrosi (qurigan Orol dengizi o‘rnidagi) va boshqa yerlar. Bu kabi diqqatga sazovor tabiat yodgorliklaridan biri Nurota tog‘lari bo‘lib, u G‘arbdan Qizilqum sahrosi va Sharqdan Ocharchilik dashtlari orasida joylashgan.

Ushbu tog‘ dahasi o‘z ichiga uchta tizmani olgan — Karatau, Aktau, Nuratau. Lekin tog‘ tizmasi balandligi bilan ajralmaydi va eng baland nuqtasi — Hayotbaxshi tog‘i bo‘lib, 2169 metr balandlikda joylashgan. Biroq, alpinistlar tomonidan bu joyga bo‘lgan qiziqish yo‘qligiga qaramay, Nurota tog‘lari boy tarixi, noyob yodgorlik, yumshoq iqlimi va shifobaxsh chashmalari bois ko‘plab sayyohlarni o‘ziga jalb qiladi.

Eng mashhur yodgorliklaridan biri “Temuriy Darvozalari” hisoblanadi. Bu Sanzor daryosidagi katta bo‘lmagan dara bo‘lib, Jizzax yaqinidagi Nurota tog‘larining sharqiy qismidan oqib o‘tadi. Kengligi 120-130 metrni tashkil qiluvchi bu dara bir tarafdan ikkita yirik qoyalar bilan berkitilib, buyuk sarkardamiz amir Temur sharafiga nomlangan 40 metrlik o‘tish yo‘lini tashkil qiladi. “Darvoza”larning o‘ng qoyasida shu yerdan o‘tgan hukmdorlar: Ulug‘bek Guguran va Abdullaxonlar tomonidan yozib qoldirilgan fors tilidagi yozuvlarni ko‘rish mumkin.

Nurota tog‘larining G‘arbiy yonbag‘rida yana bir juda qiziq yodgorlik bo‘lmish Sarmishsoy darasi joylashgan. Bu yer ko‘plab petrogliflari bilan mashhur bo‘lib, shu nomli daryo chegarasi bo‘ylab topilgan. Bulardan tashqari, bu joy g‘afritabiiy zona hisoblanadi, garchi, olimlar buni noyob kimyoviy elementlar mavjudligi, o‘ziga hos iqlimi va murakkab landshafti bilan tushuntirishadi. Mazkur sirli va kam o‘rganilgan o‘lka nafaqat olimlar va ufologlarni, balki ko‘plab sayyohlarni ham o‘ziga jalb qiladi.

Nurota tog‘lari — bu nafaqat davomiy sayohat uchun, balki dam olish kunlari uchun monand bo‘lgan ajoyib joy hamdir. Nurota Samarqand, Buxoro, Toshkent kabi yirik shaharlardan uzoq emas va bu yerga avtomobilda bir necha soat ichida yetib kelish mumkin. Tabiat yodgorliklari bilan bir qatorda, mahalliy aholining turmush tarzi ham katta qiziqish uyg‘otishi aniq. Aytmoqchi, Nurota tog‘laridan uzoq bo‘lmagan yerda, Aydarko‘lda sayyohlar orasida juda mashhur bo‘lgan o‘tov qarorgohi mavjud. Shuningdek, mehmonxona uylarda yotib qolish imkoniyati bilan birga, bu uylarda turli xil gilam va boshqa buyumlarning yaratilish jarayonida ishtirok etish mumkin.

Bahorda va kuzda, bahorning ilk kunlarida hamda yig‘im-terim mavsumida nurotaliklar bayramlar o‘tkazilib, ularda mahalliy hofiz va raqqosalar, shuningdek, ommaviy o‘yinlarni ham kuzatish mumkin. Eng ommabop o‘yin — bu “Ko‘p-Kari”, ya’ni “Ko‘pchilik insonlar ishi” deb nomlanadi. O‘yinning maqsadi, so‘yilgan echkini ilib, marraga birinchi bo‘lib yetib kelishdadir. Bu o‘yin ko‘plab tamoshabinlarni jalb qilish bilan birga, o‘yin ishtirokchilarida ham shijoat uyg‘otadi.

Nurota tog‘lari — bu bir umrga xotirada muhrlanib qoluvchi yodgorliklar, tarix va taassurotlarning bir qator majmuasidir!