MashhurAmirTemurg’ori (AmirTemurKo’ragoniy) Hisortog’laridajoylashganvama’muriyjihatdanO’zbekistonningQashqadaryoviloyatiYakkabog’ tumaniqarashli. G’orningulkankirishqismibuyukkan’yonningSharqiyetagiohakbilanqoplangandaryobilankesilganqismidajoylashgan.

G’orgakirishosonbo’lmay, yo’lboshlovchikerakbo’ladi. Mustaqilravishdao’zingizhamkan’yonningko’zgatashlanmaydiganyo’laktopganholda, 200 metrdanortiqtublikdajoylashgantoshlizinapoyalardantushishmumkin. Uzunligitaxminan 6 kilometrlikmanzaralikan’yonmashhur “ZolotoMakkeni” sarguzashtfilmidagikan’yonnieslatadi. Siznihartomonlamaajoyibqoyaliqal’alaro’raboladi. Kan’yonningtubigatushgandaayrimjoylarigahattoquyoshnuritushmaydigantoshli “xalta”gatushasiz. Kan’yonning kengligi 10-12 metrgacha torayib, 50-60 metrgacha kengayadi. Kan’yonning vertikal devorlari 200-300 metr balandlikga boradi. Daryoninig o’ng qirg’og’iga o’tib, kan’yonning buta hamda archa chakalaklari bilan o’sgan qiyaligi va qoyali devor poydevoridan chiqib, noxos g’orga kirish yo’li ochiladi.

G’orning kirish qismi balandligi 6 metr va kengligi 7 metrgacha bo’lgan arkaga o’xshash. Ichkariga balandligi 10-15 metrli ulkan yo’lak boradi. Devorlardan meduza va stalaktitga o’xshash g’aroyib ohak “oqib turadi”. Joylarda devorlar mash’alalar bilan tugagan. Tog’ning taxminan 400 metr ichkarisiga kirib boruvchi asosiy yo’lakda yon tarmoqlari deyarli mavjud emas va bu yerda adashishning imkoniyati yo’q. yo’lakning uzoq qismlarida devorlar va gumbaz (shift) torayib, keyinchalik emaklab yurishga to’g’ri keladi. Shu tarzda, 3 ta katta bo’lmagan 2-3 metrli tor maydonni navbat bilan keladigan to’liq tikka turish imkoniyati mavjud kameralarni engib o’tgandan so’ng, g’orning eng olis qismiga tushib qilamiz. Bu yerda ancha zax, pol yirik qo’ziqorinlar bilan qoplangan, bir nechta tarmoqlar mavjud. G’orning eng olis zalida uncha katta bo’lmagan ko’l joylashgan. Ko’l tog’ning yorilgan jaridan tushib turuvchi, 10 metrlik sharshara tashkil qilgan. Ko’l doimiy darajasiga ega emas va sentabr-oktabrda tosh uyumlaridan sizib chiqib yo’qoladi. Yorqin fonus olishingizni tavsiya qilamiz va siz ko’lga sehrli tarzda tizzilab oqayotgan suvning manzarasidan bahramand bo’lasiz. G’orni ko’rishga taxminan 2-3 soat vaqt ketadi (safar ishtirokchilari hohishlari va guruh ishtirikchilari soniga qarab). Buyuk Amir Temur va uning safdoshlari, urush safariga tayyorgarlik ko’rish chog’ida shu erda boshpana topishgan degan afsona g’or bilan bog’liq. Bunga ishonish qiyin, chunki kan’yonga otda tushish muammoli masala bo’lib, kan’yon yonbag’rilri va tubida otlarni o’tlash noqulay. Ammo g’or oldida yitik toshlardan mohirona taxlangan eski devor mavjud. Balki u cho’ponlar tomonidan bajarilgan. 

Manbaa: www.centralasia-adventures.com