Ўзбекистон амалий санъат музейи

1927 йилдаЎзбекистонусталаринингэнгяхшиижоднамуналарикўргазмаситашкилқилинганэди. Сўнгбудоимийкўргазмагаайлантирилиб, "Ўзбекистонхалқхўжалигикўргазмаси" номиниолди. Кўргазмагақўйилганэкспонатларйилма-йилйиғилибборилди.

Шубиланбиргаилгаригидаврлардатайёрланган, қўлдатикилганкашталар, дўппилар, заргарликбуюмлари, гиламларвашунгаўхшашхалқамалийсанъатинамуналариҳамсотиболинди. Анашутўпланганхалқамалийсанъатасарлари 1937 йилнинг 7 июлидаТошкентдаочилган "Ҳунармандчиликмузейи" данамойишэтилабошланди.

1960 йилда музей "Ўзбекистон амалий санъати доимий кўргазмаси" номини олди.
1997 йилда собиқ кўргазма Ўзбекистон Республикаси Маданият ишлари вазирлиги тасарруфига ўтказилди ва "Давлат Амалий санъат музейи" мақомига эга бўлди.

Бугунгикундамузейхазинасида XIX асрнингбиринчиярмидантоҳозиргикунларимизгачабўлгандаврниқамраболганқўлигулусталартомониданяратилганбебаҳоамалийсанъатдурдоналарийиғилган.

Музейхазинасидасақланаётганхалқамалийсанъатасарларинибадиийжиҳатданучгуруҳгабўлишмумкин. Биринчидан, бу қадимий анъаналар асосида яратилган, ҳар бир ҳудуд ичидаги ўзига хослигини акс эттирган мактабларга оид амалий санъат асарлари; Иккинчидан, ХХ асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб, халқ усталари анъанавий услубини йўқотмаган ҳолда уни ўз ижодий хофизаси билан ривожлантириб, янада бадиий безак билан бойитиб яратилган асарлардир. Учинчи гуруҳ эса, бугунги кун амалий санъат тараққиётидан келиб чиқиб, ранг-баранг турфа нақшлар билан безатилиб, замонавий санъат талаблари даражасидаги етук асарлардан иборат.

Музейзахирасидатўпланганбуюмлар 20 номдагиколлекциягаажратилибсақланадивашутурларбўйичаэкспозицияларданамойишқилинади.

Ўзбекхалқиўзинингқадимийамалийсанъатибиланжаҳонгамашҳурдир. Зеби зийнатли буюмлар ясаш санъати халқимиз ижодининг энг қадимийларидан ҳисобланади. Бу нодир халқ бадиий ҳунармандчилиги намуналарини меъморий ёдгорликлар, ганч, ёғоч ўймакорлиги, наққошликда, шунингдек, мисгарлик, заргарлик, кулолчилик, гиламдўзлик, ипак ва ип газламачилиги, зардўзлик, каштачилик ва ўнлаб бошқа амалий санъат турларида ўз намуналарини сақлаб қолган. Бугунги кунда юксак ва ноёб санъат дурдоналари даражасига кўтарилган бу бебаҳо меросимиз музейларимизда сақланиб келинмоқда.

ЎзбекистонРеспубликасиПрезидентиИ.А.Каримов "Бизхалқниномибиланэмас, балкимаданияти, маънавиятиорқалибиламиз, тарихинингтагтомирларигачаназарташлаймиз"деббежизуқтирмаганэди.

Дарҳақиқат, Республикамизмузейларихазиналаридасақланаётганмоддийвамаънавиймаданиятимизбебаҳоёдгорликларибизнингкимбўлганлигимизнинамоёнэтувчинодиргувоҳлардир. Мустақиллигимиз йилларида республикамиз музейлари фаолиятини тубдан яхшилашга алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Музейларфаолиятинияхшилашчоратадбирларитуғрисида 1994 ва 1998 йиллардаВазирларМаҳкамасинингиккитақарориқабулқилинганлиги, "ўзбекмузей" жамғармаситузилганлиги, ТошкентдаЎзбекистонтарихидавлатмузейи, Темурийлартарихидавлатмузейи, "Қатағонқурбонларихотираси", Термиздаархеологиямузейлариташкилэтилганлигибунингяққолифодасидир. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1998 йил 12 январдаги "Музейлар фаолиятини тубдан яхшилаш ва такомиллаштириш тўғрисда"ги Фармонида "Ўзбекистон ҳудудида қадимдан шаклланган музейлар тизимини янада такомиллаштириш, уларнинг халқ маънавий аҳлоқий камолотида тутган ўрнини ошириш, музей фондларида сақланиб келинаётган халқимиз бой тарихини, мустақиллигимиз одимларини акс эттирувчи ноёб, нодир экспонатларни авайлаб асраш, ўрганиш, бойитиб бориш, дунёга олиб чиқиш ва тарғиб қилиш, улардан халқимиз онгида миллий ғурур ва ифтихор, истиқлол ва Ватанга садоқат туйғуларини кучайтириш йўлида кенг фойдаланиш" зарурлиги кўрсатиб ўтилади.

РеспубликаДавлатАмалийсанъатмузейидамиллиймаданиятимизнингузвийқисмибўлганхалқамалийсанъатинингэнгноёбёдгорликларисақланади. Музей экспозицияларида халқ амалий санъатининг 50 дан ортиқ тури намойиш этиб келинмоқда. Маълумки, Ўзбекистон ҳудудида асрлар давомида халқ бадиий ҳунармандчилигининг ўзига хос йирик марказлари шаклланган , ҳар бир ҳудуд ўзининг бадиий безак санъати билан бошқалардан ажралиб турган. Ҳусусан, Чуст дўпписи, пичоғи, Риштон ўзининг ложувард сопол идишлари, Марғилон камалак товланма атласи, Бухоро зардўзлиги, Шаҳрихон пичоқчилиги билан маълуму- машҳурдир.

Музейзалларидасайрэтарэкансиз, инсонқўлибиланяратилганмўжизаларни, бетакрорсанъатнафислигиникўриб, олам-оламзавқоласиз.


Манба: http://toshkent.uz/uz/article/465/